Wat zijn de symptomen van een depressie?

Iedereen kent wel momenten waarop je neerslachtig bent. Meestal gaat dit gevoel voorbij na verloop van tijd. Wanneer de depressieve symptomen voor langere tijd aanhouden en je dagelijks leven bemoeilijken en verstoren, kan je spreken over een depressieve stemming of (beginnende) depressie. Naast de psychische symptomen zijn er ook lichamelijke symptomen die kunnen wijzen op een depressie. Je herkent in het lijstje hieronder misschien enkele of alle symptomen van depressie:

Psychische symptomen van depressie:

• Stress
• Piekeren
• Minder plezier halen uit je leven
• Moeilijker om beslissingen te nemen
• Minder interesse hebben, het nut van bepaalde dingen niet meer zien
• Schuldgevoelens
• Hulpeloosheid
• Moeilijker concentreren, vergeetachtigheid
• Zelfmoordgedachten, er niet meer willen zijn en/of zelfmoordplannen
• Snel boos of geërgerd zijn
• Angst, wanhoop
• Minder zelfvertrouwen
• Machteloosheid
• Huilen

Lichamelijke symptomen van depressie:

• Minder of teveel slapen
• Minder of meer eten
• Geen zin of energie om de dagelijkse dingen te doen die eerst wel gingen
• Geen zin in seks of moeilijkheden bij seks
• Hoofdpijn, druk op borst, pijn in borst, spieren of gewrichten
• Hartkloppingen
• Hyperventilatie

Wat kan ik doen tegen depressie?

Je merkt misschien dat je omgeving je niet begrijpt of je klachten probeert weg te schuiven. Of je weet zelf niet goed wat je moet doen om je terug beter te voelen. Je komt in een negatieve spiraal terecht. In de afbeelding hieronder zie je een voorbeeld van de negatieve spiraal van Anke (fictief voorbeeld). Een negatieve spiraal kan verschillen per persoon. Iedere persoon kent zijn eigen problemen, valkuilen en moeilijkheden en iedere persoon gaat hier anders mee om. Er is dus geen eenduidige oplossing en het verschilt ook per persoon waar je aan moet werken. Gelukkig is een depressie goed te behandelen met professionele hulp. Om wat duidelijkheid te scheppen volgen hieronder enkele belangrijke kenmerken van depressie waarbij voor de meeste mensen een soortgelijke aanpak effectief blijkt.

Welke stappen kan ik nemen tegen mijn depressieve klachten?

Depressie kan vanzelf voorbij gaan maar grote kans op herval

Ten eerste kan een depressie vanzelf voorbij gaan maar de kans is dan nog erg groot dat een nieuwe depressieve episode terugkeert. De oorzaak is dan namelijk vaak nog niet aangepakt.

Als we het voorbeeld van Anke bekijken kunnen we aannemen dat haar klachten ontstaan zijn vanuit haar ontslag en het moeilijk kunnen vinden van een nieuwe job. De klachten van Anke zijn in dit voorbeeld dan situatiegebonden. Als Anke een nieuwe job zou vinden of aangeboden krijgen zullen haar klachten mogelijks opklaren. Zo kunnen depressies opklaren wanneer de situatie verandert. De kans op herval is dan echter nog groot want Anke is zelf niet verandert. Ze is namelijk niet verandert in de manier waarop ze omgaat met negatieve gebeurtenissen. De tegenslag van Anke werkte verlammend voor haar en ze gaf op omdat ze geen andere mogelijkheid meer kon zien. Het is daarom belangrijk om op lange termijn onze gedrag en negatieve gedachten aan te pakken om zo beter met tegenslagen om te kunnen gaan.

De negatieve spiraal van depressie kan verbroken worden

Ten tweede is het nodig om de negatieve spiraal te verbreken.

De belangrijkste en eerste stap is ‘activering’. Activering is, zoals het woord het zegt, terug actiever leven. Dit is echter ook een moeilijke stap want dit gaan in tegen wat je wil als je depressief bent. Verder is het ook zo dat als je hieraan begint dat je niet meteen het positieve effect hiervan zal voelen. In het voorbeeld van Anke zien we dat het piekeren, het sociaal isolement, het weinig energie/motivatie hebben elkaar versterken. Stel dat ze toch nog actief bleef (bijvoorbeeld tennis spelen) dan zou dit ervoor kunnen zorgen dat de negatieve spiraal niet verder naar beneden gaat. Denk aan: energie krijgen van de tennis, steun ervaren van haar vrienden bij de tennis, niet de kans hebben om te piekeren, nieuwe ervaringen meemaken die zorgen voor een positieve impuls, …

Een tweede stap in het verbreken van de negatieve spiraal is het werken aan de piekergedachten. De psychologische term hiervoor is automatische negatieve gedachten. Anke heeft ze ook: ze zullen me toch niet aannemen, mijn vrienden zullen me toch niet begrijpen, anderen zullen me echt een last vinden als ik over mezelf praat, ik ben een mislukkeling omdat ik al zo lang niet meer werk, …
Deze gedachten zijn niet helpend aangezien ze eerder verlammend werken voor Anke en zo heeft ze dus geen zin meer om contact op te zoeken, iets te ondernemen, of voor zichzelf te zorgen. Maar deze gedachten komen vaak ook niet overeen met de realiteit. Zo is Anke helemaal geen mislukkeling omdat ze geen job heeft. Het is belangrijk om deze gedachten te veranderen op een manier dat ze overeenkomen met de realiteit en je vooruithelpen. Het hangt dus ook af per persoon hoe je werkt aan deze gedachten.

Antidepressiva worden het best als ondersteuning gebruikt

Ten derde kunnen antidepressiva een goede ondersteuning bieden. Bij depressie is het zo dat er geen goede balans ontstaat in onze hersenen van de stoffen die nodig zijn om ons een goed gevoel te geven. Antidepressiva zorgen er dan voor dat de uitwisseling van deze stoffen beter verlopen. Antidepressiva zijn niet DE oplossing aangezien er dan weer niet veel verandert aan je situatie of aan je gedrag.

Hoe kan een psycholoog helpen tegen depressie?

De psycholoog helpt je om bepaalde technieken en inzichten te leren om de kans te verkleinen dat een depressieve episode terugkeert of dat je er op dat moment beter mee om kan gaan. Dit gebeurd op jouw tempo en is afhankelijk van jouw noden. Zo is het bijvoorbeeld soms belangrijk om te ontdekken welke obstakels er zijn om de negatieve spiraal te verbreken. Als je het gevoel hebt dat je het niet alleen kan om deze stappen te zetten dan is het aan te raden om een psycholoog in te schakelen.