Wat is rouw?

Rouwen betekent aanpassen. Nadat je iemand van je naasten of geliefden verloren bent moet je je aanpassen aan het leven zonder deze persoon. Je neemt afscheid van iemand die je graag ziet, en ook van al de plannen, dromen en het leven dat jullie samen hadden. Rouw is het bewust worden dat dit verlies onomkeerbaar is. En dat is pijnlijk en moeilijk te aanvaarden.

Hoe verloopt een rouwproces?

Elke persoon rouwt op een andere manier. Er is geen stappenplan en je kan er niet van zeggen dat je het juist of fout doet. Wat de ene persoon nodig heeft, is net wat een andere persoon niet wil.

De meeste rouwprocessen gaan eigenlijk uit van het heen en weer bewegen tussen al die herinneringen van een leven dat was, en het leven en vooruitkijken naar een leven dat is en nog moet komen. Je gaat dan heen en weer tussen het verleden met je geliefde en de toekomst zonder je geliefde. Dit is moeilijk te verzoenen want je zou willen dat je geliefde een deel kon uitmaken van je toekomst. Er komen dan allerlei gevoelens naar boven: verdriet, frustratie, ongeloof, onmacht, kwaadheid, leegheid, … De herinneringen kunnen en mogen ook positieve gevoelens opwekken. Je hebt tenslotte mooie dingen samen beleefd.

Verder is het belangrijk hoe je emotioneel reageert op het verlies, hoe je je aanpast aan deze nieuwe situatie zonder je geliefde, hoe je betekenis geeft aan het verlies, en hoe je je levensverhaal bekijkt en opnieuw vormgeeft voor je toekomst.

Er bestaan allerlei rituelen en gewoonten rond een verlies. Denk maar aan hoe de begrafenis verloopt, wat er aan voorafgaat en wat jullie erna doen. Er kunnen ook herdenkingen zijn op verschillende momenten na de begrafenis. Hoe deze rituelen er uit zien verschilt per cultuur. Deze rituelen kunnen belangrijk zijn in jouw persoonlijk proces. Je kan echter ook je eigen rituelen ontwikkelen, afhankelijk van hoe jij bent als persoon en hoe jij je geliefde wil herdenken.

Wanneer kan je hulp zoeken voor je rouwproces?

Een rouwproces kan je er ook soms helemaal onderuit halen omdat het verlies net zo ingrijpend is. Het voelt oneerlijk en vreemd om verder te leven en om de wereld verder te zien gaan. Rouwen kan dan een ondraaglijk lijden geven met allerlei problemen in je dagelijks leven: het is moeilijk om uit je bed te komen, je piekert, je hebt pijn in je lichaam, je kan je niet concentreren op je werk of school, … Deze klachten zien er voor elke persoon ook weer anders uit. Stel dat een geliefde ziek was dan kan je je misschien opgelucht voelen dat hij of zij niet meer in pijn hoeft te leven. Door deze opluchting kan je je misschien net schuldig voelen.

Wanneer je merkt dat het moeilijker wordt om te functioneren en om te vinden wat je nodig hebt in je rouwproces, dan kan je hulp zoeken. Je kan beginnen met erover te praten met je vrienden of familie. Voor sommigen helpt het om te praten met lotgenoten. Sommige organisaties proberen mensen die rouwen samen te brengen zodat je er samen over kan praten of zodat je misschien kan leren van elkaars rouwproces. Voor anderen is het praten in groep te moeilijk of niet nodig. Je hebt dan misschien meer aan een psycholoog waar je alleen jouw verhaal kan doen.

Een aantal boeken over rouw en verlies

• Helpen bij verlies en verdriet. Een gids voor het gezin en de hulpverlener, Manu Keirse, Lannoo, 1997
• Kinderen helpen bij verlies; een boek voor al wie van kinderen houdt, Manu Keirse, Lannoo, 2002
• Meer dan verdriet. Een boek voor jonge mensen die rouwen, Claire Vanden Abbeele, Lannoo, 2004
• Als ouderen rouwen. Oudere mensen helpen bij verlies, Marie-Christine Adriaensen, Lannoo, 2005
• Leven met gemis, handboek over rouw, rouwbegeleiding en rouwtherapie, Johan Maes, Uitgeverij Agora, 2009
• Wenen om het verloren ik, over verlies en rouwen, Arthur Polspoel, Davidsfonds Leuven, 2003

Als je nog suggesties hebt van websites of boeken die wij aan deze lijst kunnen toevoegen dan is dat zeer welkom! Alvast erg bedankt.

Je kan contact opnemen via het contactformulier of via het emailadres van een van de psychologen met je literatuursuggestie, voor vragen en voor een afspraak.